Bitki budamak, bitkilerin gelişimini destekleyen önemli araçlar arasındadır. Bitkilerin kalitelerini ve verimlerini artırmak için tercih edeceğiniz budama işlemi, aynı zamanda bitkilere verilen şeklin muhafaza edilmesinde de kullanılır. Budama teknikleri sayesinde bitkilere istediğiniz şekilleri vererek onların çok daha güzel bir görünüm kazanmasını sağlayabilirsiniz. Budama işlemleri sayesinde gövde üzerinde ana dalların hem dağılışını hem de dal sayılarını düzenleyebilirsiniz. Bu sayede ağaçların daha dengeli bir şekilde taç oluşturmalarını, daha düzenli ve sağlam kalmalarını sağlayabilirsiniz. Bitkilerde karbon asimilasyonunu olarak da bilinen özümleme işleminin arttırılması amacıyla tercih edebileceğiniz budama işlemi sayesinde ışığın bitkinin iç kısımlarına daha rahat bir şekilde girmesini sağlayabilirsiniz. Yaprak yüzeylerini artırmak için de oldukça avantajlı olan budama işleminin artısı çok fazladır.
Zayıf olan dar açılı ağaçları kesebileceğiniz bu işlemlerde simetrisi bozuk olan dalları ortadan kaldırabilirsiniz. Baş aşağı sarkmış olan ağaçlara karşı alacağınız önlemler sayesinde bitkilerinizin çok daha sağlıklı bir şekilde gelişmesini destekleyebilirsiniz. Çapraz şekilde birbirinin üzerine binmiş olan ağaçların daha verimli olması için yapacağınız uygulamalar, ağaç dallarının birbirini zedeleyip gölgelemesini engeller. Mekanik ve ekolojik etkiler ile kırılmış olan ağaçların çok daha verimli bir şekilde büyümesine olanak sağlayan budama işlemi, aynı zamanda yolların görüş alanını engelleyen ağaç dallarının uzaklaştırılmasına yarar. Süs bitkilerinin fizyolojik dengesini mümkün olan en kısa sürede oluşturmak için tercih edebileceğiniz budama işlemi sayesinde hem bitkilerin sağlığını korur hem de daha verimli olmalarını sağlarsınız.
Ağaç budaması yaparak daha kolay bir şekilde hasat yapabilirsiniz. Bazı meyve ağaçlarındaki az ürün verme veya hiç ürün vermeme gibi durumlarla uğraşmamış olursunuz. Ağaçların veriminin artmasına olanak sağlayan budama, bitkilerde ve ağaçlarda aletlerin kullanılabilmesi için yeterli boşlukların açılmasına olanak sağlar. Bitkilerin üzerindeki kuru dalları ve hastalıklı dalları uzaklaştırarak bitkinin mücadelesine destek olabilirsiniz. Meyve kabuk renklenmesi, meyve kalitesi ve meyve iriliği bakımından oldukça avantajlı olan budama işlemi sayesinde bitkinin güneş ışığından maksimum derecede faydalanmasını sağlayabilirsiniz. Bu sayede ağaçlar daha kısa sürede ürün verir, taç oluşumları daha dengeli bir biçimde sağlanır.
Bitki Budama Nasıl Yapılır?
Bitkileri budamak için eldiven, aşı macunu, serpet, teleskopik motorlu testere, motorlu testere, budama testeresi, çit budama makinesi, çit makası, teleskopik budama makasları, tepe veya yüksek dal testeresi, kalın dal budama makası ve budama makası gibi araçlara ihtiyacınız olabilir. Budama işlemine başlamadan önce budama zamanını tespit etmeniz gereklidir. Budama zamanı, bitkinin türüne göre değişkenlik gösterir. Budamaya başlamadan önce bitkilerin su yürüme zamanına özen göstermeniz gereklidir. İşleme başlamadan önce budama için kullanacağınız aletleri dezenfekte etmelisiniz. Güvenlik önlemlerine uyarak yapacağınız budama türüne uygun malzeme tedarik ettiğinizden emin olun. İşleme başlamadan önce bitkinin toplu olarak incelenmesi gereklidir. Budama öncesinde bitkinin taç oluşumunun tamamlandığından emin olmalısınız. Eğme bükme işlemi yapacaksanız hangi yöntemi uygulayacağınıza karar vermelisiniz. Kesim esnasında gövde bölümünü yaralamamaya özen göstermelisiniz.
Kesim esnasında tırnak bırakmamanız gereklidir. Kesim yaptığınız bölgelere aşı macunu sürmeniz gereklidir. Bitki için uygun olan budama tekniklerinden birini kullanarak budama yapacağınız bölümleri belirlemeniz önemlidir. Hangi amaçla budama yapacaksanız bitkiler üzerinde değerlendirme yaparak karar vermelisiniz. Bitkiye ve ağaca vereceğiniz şekli belirledikten sonra açıları ayarlamalı ve iş güvenliği kurallarına uymalısınız. Budama artıklarını yok ettikten sonra arda kalan artıkları düzenli olarak toplamanız gereklidir. Artıkları araziden uzaklaştırdıktan sonra yakabilirsiniz. Eğer evinizdeki süs bitkilerini budayacaksanız küçük artıklar oluşacağından direkt olarak çöpe atabilirsiniz.
Bitki Budama Ne Zaman Yapılır?
Bitki budama ve çiçek budama için bitkinin türüne göre işlem yapmalısınız. Bitkinin türüne göre budama mevsimleri değişkenlik gösterir. Bitkilerinizin renkli bir dönem geçirmesi, iyi büyümesi, ağaçlarınızın bol meyve vermesini istiyorsanız budama için uygun olan mevsime dikkat etmelisiniz. Bitkinizin geç veya erken budanması, bitki kalitesini olumsuz yönde etkileyecektir.
Eğer meyve veren bir ağacı budamak istiyorsanız bu ağacın 2 yaşına gelmesini beklemelisiniz. İlk iki yılda bitkilerin büyümesini yavaşlatan kök sürgünleri temizleyerek işe başlayabilirsiniz. Bu sayede çok daha sağlıklı gelişen bitkiler elde edebilirsiniz. Bitkilerin budaması genellikle yaz ve kış aylarında yapılır. İlkbahar ve sonbahar aylarında budama yapılmaz.
Bitki Budama Teknikleri Nelerdir?
Bitki budaması için üç farklı teknik kullanılır. Bu teknikler şekil budaması, ürün budaması ve gençleştirme budaması şeklindedir. Bitkinin ihtiyacına ve türüne göre doğru budama teknikleri arasından seçiminizi yapmalısınız. Bu yöntemlerin yanı sıra mavi servi budama, kalanchoe ve begonvil gibi çiçeklerin de farklı budama teknikleri vardır. Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün yayınlarına göre belirlenen 3 ana budamayı ele alabiliriz. Bu tekniklerden ilki olan şekil budanması, bitkinin şekillendirilmesi amacıyla gerçekleştirilen budama türüdür. Bu budama türünde bitkinin doğal şekli esas alınır. Yapılan budama, bitkinin sağlıklı bir şekilde gelişmesi göz önünde bulundurularak yapılır.
Sektörde mahsul budaması olarak da bilinen ürün budaması, bitkiye daha önce verilen şekle göre gerçekleştirilen bir budama tekniğidir. Bu teknik, genellikle meyve ağaçları için yapılır. Meyve ağaçlarının daha fazla ürün vermesi için gerçekleştirilen budama türünde, meyve veren ağacın meyvelerinin tutularak budama işlemi gerçekleşir. Bu işlem, budamanın derinliğine göre değişkenlik gösterir.
Tercih edebileceğiniz bir diğer budama türü ise gençleştirme budamasıdır. Gençleştirme budaması, ağaçların kalitesinin arttırılması ve daha verimli olması adına yapılan budama tekniğidir. Ağacın kalitesinin arttırılması ve bu kalitenin muhafaza edilmesi için yapılan gençleştirme budaması, ağacın yeniden kuvvetli sürgünler verebilmesine olanak sağlar. Kendi haline bırakılan veya yaşlanan ağaçlar için tercih edebileceğiniz gençleştirme budaması oldukça avantajlıdır.
Hangi Bitki Nasıl Budanmalıdır?
Bitkilerin budanması için yaz ve kış aylarını beklemelisiniz. Bu aylardan sonra gelen bahar mevsimleri, bitkinin alışma sürecini destekleyecektir. Kış budaması, bitkinin dinlenme dönemine denk gelir. Meyvelerini ve çiçeklerini veren bitki, kış döneminde kendisini korumaya alır. Tercih edebileceğiniz bir başka dönen ise yaz budamasıdır. Yıl boyunca büyümesi devam eden bitkiler için yaz budaması tercih edilebilecek en iyi seçenekler arasındadır.
Armut, kiraz, kayısı, vişne, elma, badem ve erik ağaçlarını 3 yılda bir budayabilirsiniz. Hafif dozda yapacağınız budama, bu ağaçların çok daha sağlıklı gelişmesine olanak sağlar. Gençleştirme budaması yapmak için en uygun olan ağaç ise zeytin ağacıdır. Oldukça güçlü bir ağaç olan zeytin ağacının yanı sıra dut ve incir ağaçları için de gençleştirme budaması yapabilirsiniz. Eğer enine büyüyen bir ağacı budamak istiyorsanız o zaman şekil verme budamasını tercih edebilirsiniz. Şeftali ağaçlarını ise sert ürün budaması ile geliştirebilirsiniz. Ceviz ağaçlarının budamasını ise 8 yılda bir yapmanız yeterlidir.
Eğer çiçeklerinizi budamak istiyorsanız, çiçeğin solan yaprak veya dallarını uygun makas yardımıyla budamanız, çiçeğin daha sağlıklı bir şekilde gelişmesine destek olacaktır. Büyüme süreci yıl boyunca devam eden begonyaların budanması için özel bir mevsimi beklemenize gerek yoktur. Orkide de aynı şekilde yıl boyunca büyüyen bitkiler arasında bulunduğu için istediğiniz zaman budamasını yapabilirsiniz. Yıl boyunca büyüyen bitkiler, yılın her mevsimi budanır.
